JAK UCZYĆ SIĘ SŁÓWEK I PAMIĘTAĆ JE DO KOŃCA ŻYCIA - 5 KROKÓW DO SUKCESU

Wszyscy wiemy jak powinna wyglądać nauka j. obcych.

Siadasz przy książkach, czytasz tekst, wypisujesz nowe słówka i dopisujesz tłumaczenie po polsku. Kilka godzin nauki na pamięć, kilkanaście minut powtórki przed testem - zaliczone. Jeśli nie, powtarzaj powyższą operację aż do skutku. Po roku zapomnij wszystkiego czego się nauczyłeś - ponieważ nigdy tak naprawdę nie nauczyłeś się czegokolwiek.

Zaledwie przechowywałeś informacje w pamięci tymczasowej.

Panowie John Watson i B.F. Skinner w latach 40-tych ubiegłego wieku (czasy masowych lobotomii i elektrowstrząsów) doszli do następującego wniosku:

„Może i nie wiemy co dzieje się w samym mózgu, jednak z pewnością możemy spostrzec co dzieje się >>na zewnątrz<<. Powinniśmy badać zachowania i nauczyć się modyfikować je za pomocą behawioralnych motywatorów. Jeśli zachowanie nam się podoba - nagrodźmy je. Jeśli nie - ukarzmy za nie.”[1]

Tak narodził się system ocen, który funkcjonuje do dziś. Kij i marchewka.

Nie będę robić lobotomii swoim czytelnikom. Nie poznacie dziesiątej metody uczenia się na pamięć i pięciu metod jak za pomocą żelaznej siły woli zmusić się do powtarzania jednego wyrazu w kółko.
Ja, drogi czytelniku, nauczę cię uczyć się - w najbardziej naturalny sposób jaki istnieje.

1. Pre-ekspozycja

Zachodzi na dni, tygodnie, nawet LATA zanim ostatecznie nauczymy się wyrazu.
Wyobraź sobie, że sadzisz drzewko. Pre-ekspozycja odpowiada zakopaniu nasionka w ziemi.

Jest to pierwsze zetknięcie się z danym słowem. Widzisz nowy wyraz - spójrz na niego ponownie, pomyśl czy możesz domyślić się jego znaczenia z kontekstu i... zapomnij o nim.
Często pre-ekspozycja odbywa się bez twojego świadomego udziału.
30 sekund - cały czas jakiego potrzebujesz.

2. Wstępne zapoznanie

Idziesz do ogródka i widzisz wystający z ziemi kiełek. Przypominasz sobie, że jakiś czas temu faktycznie zasadziłeś drzewko.
Jest to drugie spotkanie ze słówkiem. Wyraz nie jest kompletnie obcy, jednak możesz nie znać jego znaczenia.
Sprawdź jego znaczenie - jedno, może trzy. Nie wszystkie kolokacje i wyrazy pochodne - na to przyjdzie czas. Sprawdź czy ze zdania, w którym widzisz wyraz, można było jakkolwiek domyślić się znaczenia.
Etap ten powinien zająć 3-5 minut.

3. Gruntowanie
Twoje drzewo zaczyna rosnąć.
Wiesz już, że je masz, wiesz gdzie stoi, prawdopodobnie nie masz pojęcia jak dalej się nim zająć.
Potrzebujesz więcej fachowej wiedzy.

Natrafiasz na wyraz w tekście po raz trzeci. Na pewno już go gdzieś widziałeś, może nawet pamiętasz numer strony, na której znajdował się w poprzednim tekście.
Najważniejsze na tym etapie jest przyhamowanie z irytacją. Nie możesz zniechęcać się faktem, że nadal nie znasz znaczenia wyrazu. Pamiętaj, że u dzieci etap pre-ekspozycji zaczna się jeszcze w brzuchu matki, kiedy dziecko osłuchuje się z brzmieniem języka - minie wiele miesięcy, może lat, zanim zdecyduje się wyrazu aktywnie użyć. Ty przyspieszasz ten proces kilkukrotnie!

Sprawdź czy dobrze rozumiesz podstawowe znaczenie,
Spróbuj użyć wyrazu we własnym zdaniu - nieważne czy jest w 100% poprawne gramatycznie
Sprawdź przeciwieństwa, synonimy, wyrazy spokrewnione,
Sprawdź formy czasowników,
Sprawdź wszelkie znaczenia przenośne,
Sprawdź poprawną wymowę.

Nie ucz się na pamięć. Zrozum wyraz, jego budowę i funkcję. Etap ten powinien zająć od 10 do 30 minut.

4. Przypominanie

Jesteś mądrzejszy o wiedzę jak opiekować się swoim drzewem, które zapuściło solidne korzenie.

Widzisz wyraz w różnych kontekstach. Czasem musisz sprawdzić jego przenośne znaczenie, czasem nie pamiętasz odpowiedniej formy czasownika. Być może co trudniejsze użycia (idiomy? czasowniki frazowe?) wypisujesz sobie na fiszkach i co jakiś czas sprawdzasz ich znaczenie np. przy śniadaniu.

Na tym etapie znasz już podstawowe znaczenie bez sięgania do słownika - i ani minuty nie spędziłeś na uczeniu się na pamięć. Co więcej - wiedza ta zostanie z Tobą przez długie miesiące lub nawet lata, jeśli będziesz co jakiś czas czytał artykuł lub oglądał film w języku, którego się uczysz.

5. Twórcze Użycie

Etap ten nie jest konieczny by powiedzieć, że znasz wyraz.

Na etapie Twórczego Użycia próbujesz bawić się znaczeniami i kontekstami. Może używasz wyrazu w grach słownych, może interesuje cię etymologia słownictwa i postanawiasz sprawdzić skąd pochodzi wyraz phony (polecam sprawdzić!) i chcesz nauczyć się również jego odpowiednika sprzed kilkuset lat.

Etap ten jest najdłuższy. Mam nadzieję, że pozostaniesz w nim przez wiele lat, a najlepiej - do końca życia.

Drogi czytelniku - wiesz już, że nauka na pamięć jest nieskuteczna i żadna metoda zakuwania wyrazów nie jest produktywna, ponieważ nie ma nic wspólnego z rozumieniem. Ludzki mózg nie toleruje wprowadzania informacji bez kontekstu i nie współpracuje, kiedy raz po raz bombardujesz go tą samą informacją. Równie dobrze mógłbyś próbować zasadzić drzewo przez rzucanie nasionami w betonową płytę i podlewanie ich olejem silnikowym.

Nauka na pamięć nie działa. Uczenie się przez rozumienie to fundament skutecznej nauki języka.

Życzę ci wielu nienauczonych na pamięć słów.

„Wszystko co osiągnięte tresurą, naciskiem, przemocą jest nietrwałe, niepewne, zawodne.”

Janusz Korczak

[1] Teaching with the Brain in Mind, Eric Jensen, 1998, str. VII

Katarzyna Matuszyn

The mind is not a vessel to be filled, but a fire to be kindled. - Plutarch

2 komentarze

Unknown17 kwietnia 2016 21:58
Przydatne rady długoterminowo. Zawsze wydawało mi się, że fiszki i słowniczki w zeszytach to bzdura. Gdzieś tak po miesiącu kompletnie nie kojarzyłam słówek. Demotywujące. :(
Ale co zrobić kiedy trzeba nauczyć się "na wczoraj"?
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi